Năm 2024 vừa qua, các dự án bắt đầu huy động vốn từ cộng đồng với một hình thức tương đối mới, đó là Node Sale. Vậy Node Sale là gì? Ưu và nhược điểm của mô hình Node Sale như thế nào?
Nội dung
Node Sale là gì?
Node Sale là hình thức gọi vốn mới đang nổi lên trong thị trường blockchain và Web3. Khác với các mô hình gọi vốn truyền thống như ICO, IDO hay Token Sale, Node Sale tập trung vào việc bán quyền vận hành node cho cộng đồng, thay vì chỉ bán token.
Mô hình này được thiết kế để không chỉ huy động vốn mà còn khuyến khích người dùng tham gia vào việc vận hành mạng lưới từ giai đoạn đầu, nhằm tăng tính phi tập trung và bảo mật của hệ thống.
Cách hoạt động của Node sale
Node Sale hoạt động như thế nào? Quá trình triển khai một Node Sale thường bao gồm các bước chính sau:
Mở bán Node
Đầu tiên, các dự án sẽ mở bán các node cho cộng đồng. Nhà đầu tư quan tâm có thể tham gia mua quyền vận hành các node này.
Mua quyền vận hành Node
Khi tham gia mua node, bên cạnh việc chuẩn bị vốn, nhà đầu tư cũng phải đảm bảo có hạ tầng kỹ thuật phù hợp như máy móc, cấu hình… để có thể triển khai và vận hành node theo yêu cầu của dự án.
Triển khai và nhận thưởng
Sau khi mua node thành công, nhà đầu tư sẽ được phép triển khai và vận hành node. Đổi lại, họ sẽ nhận được các phần thưởng như phí mạng lưới, token…, tùy theo cơ chế tokenomics của từng dự án.
Như vậy, có thể thấy mô hình hoạt động của Node Sale tương tự như các hình thức gọi vốn truyền thống khác, nhưng với sự khác biệt chính ở chỗ nhà đầu tư được tham gia vào việc vận hành mạng lưới, thay vì chỉ đơn thuần mua token.
Sự khác biệt giữa Node Sale và Token Sale
Mặc dù cũng là những hình thức gọi vốn, nhưng Node Sale và Token Sale có nhiều điểm khác biệt đáng chú ý:
Giá trị và định giá Token
Về giá trị và định giá token, Node Sale thường được chia thành nhiều mức giá khác nhau, với tỷ lệ chênh lệch lên tới hàng trăm phần trăm giữa các mức. Điều này làm cho việc định giá token (FDV) của Node Sale trở nên khó khăn hơn so với Token Sale.
Cụ thể, trong Node Sale, số lượng mức giá thường rất nhiều, lên tới hàng chục mức, như trường hợp của dự án Sophon với 14 mức giá khác nhau. Trong khi đó, Token Sale thường chỉ có khoảng 2-4 mức giá, với tỷ lệ chênh lệch không quá 50%.
Việc có quá nhiều mức giá khác nhau trong Node Sale cũng khiến nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc ước tính giá trị token (FDV) của dự án.
Cấu trúc phần thưởng
Một điểm khác biệt nữa nằm ở cách thức thiết kế phần thưởng. Trong khi Token Sale cho phép nhà đầu tư nhận lại lượng token trong khoảng thời gian nhất định, thì Node Sale hỗ trợ nhà đầu tư nhận về phí mạng lưới và một phần tổng cung token mà dự án phân bổ.
Số lượng phần thưởng nhận được sẽ phụ thuộc vào tổng số node đang hoạt động trong mạng lưới. Các phần thưởng này thường được phân phối dần theo thời gian, tương tự như cơ chế mở khoá tuyến tính (linear vesting) từ góc độ đầu tư.
Một số dự án còn áp dụng thêm các hạn chế đối với việc rút phần thưởng sớm, như bị mất một phần hoặc chịu thêm các khoản phí, nhằm khuyến khích sự tham gia và cam kết lâu dài của nhà đầu tư.
Loại hình dự án
Về loại hình dự án, Node Sale thường được áp dụng bởi các dự án liên quan đến blockchain, cơ sở hạ tầng như DePIN, Layer 1, Layer 2… Và tùy thuộc vào từng dự án, loại node bán ra sẽ có tính chất và vai trò khác nhau, kéo theo sự khác biệt về phần thưởng và lợi nhuận.
Ví dụ, tại Node Sale của dự án Xai, Sentry Node đóng vai trò kết nối với Validator từ các mạng lưới khác. Do đó, phần thưởng của những người vận hành Sentry Node không chỉ đến từ cơ chế tokenomics mà còn bao gồm phí giao dịch và một phần lợi nhuận từ hoạt động staking của Validator.
Ưu và nhược điểm của Node Sale
Ưu điểm
Mặc dù Node Sale là một mô hình mới, nhưng nó đã chứng minh được những ưu điểm để nhiều dự án áp dụng, bao gồm:
- Tăng Tính Phi Tập Trung và Bảo Mật: Bằng cách khuyến khích người dùng tham gia vào việc vận hành mạng lưới từ giai đoạn đầu, Node Sale góp phần tăng cường tính phi tập trung và bảo mật của hệ thống.
- Huy Động Vốn Hiệu Quả: Mô hình này không chỉ giúp huy động vốn mà còn tạo động lực cho người dùng tham gia vào hệ sinh thái của dự án, từ đó mang lại lợi ích lâu dài cho cả dự án và nhà đầu tư.
- Tăng Sự Tham Gia của Cộng Đồng: Với việc cho phép cộng đồng trực tiếp tham gia vào việc vận hành mạng lưới, Node Sale góp phần thúc đẩy sự tham gia và cam kết lâu dài của người dùng với dự án.
Nhược diểm
Tuy mang lại nhiều lợi ích cho đội ngũ dự án, nhưng mô hình Node Sale cũng có một số nhược điểm đáng lưu ý, đặc biệt đối với nhà đầu tư:
- Khó Hoàn Vốn: Cấu trúc khoảng giá giữa các mốc cao cùng số lượng mốc giá tham gia nhiều đã khiến những nhà đầu tư mua node ở giai đoạn sau khó có khả năng hoàn vốn. Thậm chí, với mức định giá cao gấp 16 lần thông thường, việc hoàn vốn tại các mốc cuối có thể mất nhiều năm.
- Chi Phí Vận Hành Cao: Ngoài chi phí mua quyền vận hành, nhà đầu tư còn phải chịu thêm các khoản phí cố định khác như chi phí cho phần cứng, VPS… để có thể triển khai và vận hành node.
- Rủi Ro Kỹ Thuật: Việc vận hành node đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kỹ năng kỹ thuật nhất định, nếu không sẽ dẫn đến các rủi ro như mất node, giảm hiệu suất hoạt động…
Kết Luận
Node Sale đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong thị trường Web3 như một hình thức gọi vốn mới, mang lại nhiều lợi ích cho cả các dự án và cộng đồng tham gia. Tuy nhiên, mô hình này cũng đặt ra những thách thức nhất định, đặc biệt đối với nhà đầu tư.
Vì vậy, trước khi tham gia Node Sale, các nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về mô hình hoạt động, cũng như ưu và nhược điểm của nó, để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp và hiệu quả.